Hypnose verovert ziekenhuizen

Apen zijn rare beesten. Ze gapen vaker als ze een dominant groepslid zien gapen, dan wanneer een lid met minder aanzien gaapt. Ze apen hem als het ware na, ook al hadden ze daarvoor nog helemaal geen slaap. Wij mensen zijn eigenlijk niet anders. We geloven wat we zien, maar soms zien we wat we geloven. En wat we geloven hangt weer af van wie we geloven. Soms geloven we onszelf, soms zijn we net als de apen bereid om ons geloof in de handen van een ander te leggen, van een hypnotiseur bijvoorbeeld.

Tegenwoordig halen hypnotiseurs de vreemdste dingen met mensen uit. Ze laten deelnemende toeschouwers geloven dat ze perziken eten, terwijl ze in werkelijkheid een citroen verorberen. Blijkbaar zijn de hersenen volledig de baas over de zintuigen. Een glas kan ineens een ton wegen en een zwaargewicht veel minder. Niets is meer wat het lijkt.

De hersenen brengen de buitenwereld en het geloof met elkaar in evenwicht, net zoals dat gebeurt na het nemen van een placebo. Als de stem zegt dat je een pruim eet, terwijl iedereen ziet dat je toch echt aan een citroen begonnen bent, dan is dat zo voor jou. Het is mind over matter.

Hoe sterk die suggestie is, blijkt uit de volgende reactie die ik tegenkwam op een forum voor mensen die willen stoppen met roken:

"Ik weet precies hoe je je voelt! Zo’n eeuwig gevecht... Alsof de sigaretten jou de baas zijn. Ben zo blij dat ik daar van verlost ben! Wat de hypnotiseur doet is je onderbewustzijn aanspreken. Hij heeft me volledig onder hypnose gebracht. Alleen het gekke is, dat je niet van de wereld bent. Je hoort alles en weet alles. Het is heel bizar, maar super ontspannen. Hij praat tegen je en zegt een aantal dingen. Zoals dat je arm ineens gaat zweven en zo. Vreemd hè? De hypnotiseur zegt daar dan tegen je dat je gewoon nooit gerookt hebt. En hoe raar het ook klinkt, dat is dan ook zo voor jou. En als je er uit komt voel je je alsof je nooit gerookt hebt. Gaaf hè!"

De medische wereld begint ook langzaam de voordelen van hypnose te ontdekken. Volgens professor Marc Benninga van het Academisch Medisch Centrum in Amsterdam is uit onderzoek gebleken dat pijnverlichting bij kinderen met chronische buikpijn veel effectiever is met hypnose, dan wanneer men pijnstillers gaf. Tijdens de hypnose werd door artsen gesuggereerd dat de spijsvertering normaal functioneerde en werd gevisualiseerd hoe een normale spijsvertering eruitziet. Het lijkt een beetje op de manier waarop topsporters eerst iets visualiseren voor ze het in de praktijk kunnen doen.

In België is men al langer bezig met het toepassen van hypnose als pijnstiller. Professor dokter Marie-Elisabeth Faymonville, anesthesiste in het Sart-Tilman Universiteit Ziekenhuis in Luik, heeft de afgelopen vijftien jaar zesduizend mensen onder hypnose gebracht en ze daarna met een plaatselijke verdoving geopereerd. Er is maar één voorwaarde waaraan een patiënt moet voldoen: hij of zij moet het willen. Als iemand zich verzet tegen de hypnose, dan lukt het niet. Iemand moet bereid zijn om de suggestie te accepteren en de eigen waarneming en werkelijkheidszin in handen van een ander te leggen. Oftewel: de patiënt moet vertrouwen hebben in de dokter met de witte jas. De stem van de hypnotiseur is belangrijk. De woorden zijn belangrijk. Net zoals de witte jas van de dokter belangrijk is voor het creëren van het placebo-effect. Een suggestie die afkomstig is van een autoriteit werkt als een soort hypnose. Wat de stem zegt, is hoe de wereld in elkaar zit, ongeacht hoe je er van tevoren over dacht.

Ook het Juliana Kinderziekenhuis in Den Haag is in 2010 wel begonnen met deze techniek. Vanuit vele hoeken is er kritiek geuit. De Vereniging tegen de Kwakzalverij noemde het 'een raadsel' en een publiciteitsstunt. Maar waarom zo sceptisch? Alleen omdat je gezonde verstand twijfelt? Als het werkt, waarom niet? Gelukkig hebben sommige ziekenhuizen oog voor technieken die mensen helpen, in plaats alleen te kijken naar de wetenschappelijke achtergrond. Als het werkt, is er een reden voor. Dat we er nog niet achter zijn wat dat is, is geen reden om de methode niet toe te passen.

In andere ziekenhuizen wordt de hypnosedatie nog niet toegepast omdat men het een beetje hoog 'hocus pocusgehalte' vindt hebben. Wellicht is men zich er niet bewust van dat met de normale pijnstillers ook een hele berg 'hocus pocus' naar binnen gesmokkeld wordt. Neem nou morfine, de sterkste pijnstiller die we kennen. Normaal begint het middel te werken vanaf twaalf milligram. Maar morfine werkt vele malen beter en sneller als de patiënt ziet dat de arts het toedient, dus speelt suggestie ook hier een rol.

Net als de apen zijn wij ook geneigd de suggestie van het dominante mannetje over te nemen. Alleen heeft het in de ziekenhuizen meestal geen bloot behaard lijf, maar een witte jas en een stropdas aan.